काठमाडौं, जेठ १७ – बीमा ऐन २०४९ को दफा ८ (घ २) ले दिएको अधिकार प्रयोग गरि बीमा समितिले कृषि विकास मन्त्रालयको सहयोग र समन्वयमा बाली तथा पशुपंक्षी बीमा निर्देशन, २०६९ जारी गरेर सोही वर्ष माघ १ गतेदेखी नेपालमा लागु भएको हो । पशुपंक्षी बीमा निर्देशन को मर्म अनुसार विभिन्न निर्जीवन बीमा सेवा प्रदायक सँस्था तथा कम्पनीहरुबाट यो सेवा लिन सकिन्छ ।
कृषि तथा पशुपंक्षी बीमाले कृषि क्षेत्रका व्यवसायहरुमा आगलागी,दैवी प्रकोप (भुकम्प,बाढी पहिरो,आँधिबेरी) रोग,किरा आदिबाट हुने हानी नोक्सानीको बीमा सुरक्षा प्रदान गर्दछ ।
१.बाली बीमा गर्न तराईमा १ कठ्ठा तथा पहाडमा आधा रोपनी न्यूनतम क्षेत्रफल हुनुपर्छ ।
२.बाली बीमा अन्र्तगत धान बाली,तरकारी खेती,फलफुल,आलुखेती लगायतका खेतीको लगाउदा देखी बाली पाक्दासम्म लाग्ने लागत मूल्यमा बीमा गर्न सकिन्छ ।
३.पशु बीमा अन्र्तगत दुधको लागी पालिने गाइ, भैसी, चौरी,भेडा,बाख्रा,बंगर,माछा,प्रजननका लागी पालिने साँढे,राँगो,ढुवानी वा जोतको लागी प्रयोग हुने गोरु,राँगो,चौरी,याक,मासु,चल्ला तथा अन्डाको लागी पालिने हाँस वा कुखुराको र माछाको बीमा गर्न सकिन्छ ।
४.पशुपंछी तथा बाली बीमा प्रिमियम (बीमा कम्पनी लाइ बीमा बापत बुझाउन पर्ने शुल्क) मा नेपाल सरकारले ७५ प्रतिशत अनुदान दिन्छ यसकारण कृषकको लागत २५ प्रतिशत मात्र हुन्छ ।
बीमालेखले रक्षावरण गर्ने जोखिमहरू
देहायका कुनै कारणबाट धानबाली, तरकारी, फलफूल, आलु, पंक्षी र माछा बीमा अवधिभित्र हानी नोक्सानी भएमा बीमकले बीमाङ्क रकमको ९० प्रतिशत रकम बीमितलाई भुक्तानी गदर्छः
(धानबाली, तरकारी, फलफूल, आलु, पन्छीको हकमा)
(क) आगलागी, चट्याङ,
(ख) भूकम्प,
(ग) बाढी/डुवान/खडेरी,
(घ) पहिरो/भूस्खलन,
(ङ) आँधिबेहरी, असिना, हिऊँ वा तुसारो,
(च) आकस्मिक/दुर्घटनाजन्य बाह्य कारणहरू,
(छ) किरा तथा रोगबाट हुने हानि–नोक्सानी
माछाको हकमा :
– अक्सिजनको कमि, एमोनियाबाट हुने नोक्सानी,
– बिषालु पदार्थबाट मरेमा ।
पशुधनको हकमाः
बीमाको अवधिभित्र पशुधनको विवरण तालिकामा उल्लेख भए बमोजिमका
पशुधनहरूको क्षति/हानिनोक्सानी भएमा देहाय बमोजिमको क्षतिपूर्ति रकम बीमकले सम्बन्धित
पक्षलाई भुक्तानी गर्दछः
क) मृत्यु भएमा बीमाङ्क रकमको ९० प्रतिशत
ख) पूर्ण स्थायी रुपमा अशक्त भएमा बीमाङ्क रकमको ५० प्रतिशत
दाबी सम्बन्धी प्रकृया :
बीमालेखले रक्षावरण गरेको जोखिमहरूका कारणबाट बीमित माछा र पंक्षीको हानी नोक्सानी भएमा सात (७) दिनभित्र र धान, तरकारी, फलफूल, आलु र पशुधनको हकमा १५ दिनभित्र वा सो अवधिभित्र संभव नभएमा सोको कारण सहित संभव हुनासाथ बैङ्क/सदस्य संस्था मार्फत देहायका कागजातहरू बीमक समक्ष पेश गर्नु पर्नेछ ।
क) सक्कल बीमालेख
ख) पूर्ण रुपले भरिएको दाबी फाराम
ग) सम्बन्धित प्राविधिकको प्रतिवेदन (पशु र पंक्षीको हकमा मृत्यु प्रमाण–पत्र)
घ) न.पा./गा.वि.स./वडाको सर्जमिन मुचुल्का वा माछा, पशुधन र पंक्षीको हकमा कम्तिमा सबभन्दा नजिकको दुई (२) जना छिमेकीको सर्जमिन मुचुल्का ।
