हुम्ला, वैेशाख १३ –
हुम्ला जिल्लाका वनमा गुच्ची च्याउ संकलन कार्य तीव्र भइरहेको छ । फागुनदेखि वैशाख मसान्तसम्म संकलन हुँदै आएको च्याउ संकलनका लागि अहिले स्थानीयबासीको दैनिक लर्को लाग्ने गरेको छ । स्थानीयहरु च्याउ खोज्न जानका लागि बिहानै घरबाट निस्कन्छन् ।
उनीहरु टाढा वनमा खाना नास्तासहित बास समेत गर्छन् । त्यसैले स्थानीयहरु खाना खर्च, पानीको भाँडासहित अन्य बन्दोबस्तीको सामग्री बोकेर जंगलमा जाने गरेको स्थानीय रिप गाउँका २४ वर्षीय खड्क महताराले बताए । स्थानीयहरु च्याउ खोज्न आफ्नो घरबाट एक दिन लाग्ने दूरीमा रहेको जंगलमा जाने गरेकोले बासै बस्नु परेका उनले बताए ।
फागुनदेखि उम्रने गुच्ची च्याउ वर्षासहित आकासमा आउने चट्याङ्ग र गड्याङ गुडुङको आवाजले मात्र उम्रने जनविश्वास छ । त्यसैले हुम्लामा यो च्याउ गर्कि च्याउको नामले पनि परिचित छ । यो च्याउ जिल्लाका ताजाकोट, अदानचुली, सर्केगाड तथा खार्पुनाथ गाउँपालिकाको वनमा अत्याधिक पाइँदै आएको छ ।
गुच्ची च्याउ भीर पाखासहित समथर वनमा पाईन्छ । पहिले वनमा जाने गोठालाले तरकारीको लागि ल्याउने च्याउ हाल व्यापारीले खरीद गर्न थालेपछि यसको संकलन गर्न स्थानीयहरु वनमा जाने गरेको पाइन्छ ।
हाल च्याउ संकलनका लागि महिला, पुरुष र वृद्धदेखि वालवालिकासम्म वनमा जाने क्रम बढिरहेको छ । हरेक वर्ष प्रत्येक घरधुरीले एक देखि दश केजीसम्म च्याउ संकलन गर्ने गरेका छन् । अहिले गुच्ची च्याउ संकलनका लागि विद्यार्थीहरु पनि वनतिर लाग्ने गरेका छन् ।
गुच्ची च्याउ तुरुन्तै नगद आउने राम्रो आम्दानीको श्रोत भएकोले पनि संकलनमा आकर्षण बढेको छ । वनको ल्याएर मनको हुने भएकोले पनि च्याउ संकलनका लागि वनमा जाने गरेको ताजाकोट –४, गल्लावाडका हरिप्रसाद जैसीले बताए । स्थानीय व्यापारीले गाउँगाउँमा नगदसहित खुद्रा सामान पहिले नै दिएर केटाकेटीहरुलाई च्याउ संकलन गर्न प्रोत्साहित गर्ने गरेका छन् ।
यसवर्ष गुच्ची च्याउको मूल्य प्रति केजी १० हजार रुपैयाँ मात्र पर्ने चंखेल्नी गाउँपालिका –४, का स्थानीय व्यापारी रामचन्द्र बुढाले बताए । व्यापारीले गएका वर्षहरुमा प्रति केजी २० देखि ३० हजार रुपैयाँसम्म गाउँमै खरिद गर्ने गरेका थिए ।
यस वर्ष बेलैमा वर्षा भएकोले गुच्ची च्याउ संकलन अत्याधिक मात्रामा हुने अनुमान व्यापारीहरुको छ । यो च्याउ जिल्लाका अदानचुलीको करगाइ, पालस, सर्केघाटको रिप, उनापानी, चंखेल्नीको नेप्का, रिमी, मेखाला तथा सिमीकोटको स्याडा गाउँहरुको वनमा पाइने गरेको छ ।
