चर्को गर्मीको तापले लेयर्सको कुखुराको बथान माथिकै ठूलो प्रभाव पारेको हुन्छ। तर पनि यस्तो वातावरणमा कुखुरालाई स्वस्थ बनाई अण्डा उत्पादन गरि राख्ने बनाउन सकिने धेरै उपायहरु छन् । जब गर्मीमा तापक्रम बढ्छ, अण्डा उत्पादकहरु थाहा पाउनु पर्छ कि त्यस्तो वातावरणमा अण्डाको उत्पादन घट्ने मात्र होईन कुखुराको बथानमा मृत्यूदर पनि अत्याधिक हुन्छ ।
पोल्ट्रीका लागि सुविधाजनक मानिने वातावरणको तापक्रम १८ देखि २४ डिग्री सेल्सियस हो । यसभन्दा बढी तापक्रम भएमा पसिना ग्रन्थीको अभाव र प्वाँखले भरिएको कारण कुखुराले सामान्य शरिरको आन्तरिक तापक्रम कायम राख्न सक्दैन । यदि वातावरणको तापक्रम चाहिनेभन्दा बढी भएमा कुखुराको आन्तरिक तापक्रम पनि बढ्छ जसका कारण दानाको खपतमा कमी, शरीर तात्ने, छिटो छिटो श्वास फेर्ने, कमजोर भएर जमिनमा पल्टिने र अन्त्यमा मृत्यू समेत हुने जोखिम रहन्छ ।
यदि कुखुराको शरिरको तापक्रम बढ्ने समस्यालाई समयमै व्यवस्थापन गर्न सकिएन भने लेयर्सबाट राम्रो उत्पादन लिन सकिदैन र यस्तो समस्याबाट थोरै उमेर र कमतौल भएका भन्दा बढी पुराना र बढी तौल भएका कुखुराहरु बढी प्रभावित हुनेछन् ।
समग्र रुपमा वरावर र फार्मको वातावरणको उपयूक्त व्यवस्थापनद्धारा यस समस्या समाधान गर्न सकिन्छ । गर्मी मौसममा लेयर्स कुखुरालाई सुविधाजनक वातावरण निर्माण गरी उनीहरुबाट अण्डा उत्पादनमा असर नपर्ने स्थिति सृजना गर्न फार्मको व्यवस्थापन, पानीको व्यवस्थापन, दानाको गुणस्तर र अन्य सामान्य व्यवस्थापन गरी चार कुराहरुमा ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ ।
यस्तो छ, शितलता प्रदान गर्ने उपायहरु
पोल्ट्री फार्मको वातावरणमा समायोजन
- कुखुरालाई तापबाट जोगाउन गर्मी मौसममा निम्न उपायहरु अपनाउन सकिन्छ ।
- कुखुराको फार्म पुर्व पश्चिम फर्काई लामो संरचना बनाउनु पर्छ र छाना कम्तीमा पनि डेड मिटर अग्लो बनाई सिधै घाम र पानीको प्रभावबाट मुक्त बनाउनु पर्छ । छानामा चुन दलेर कम्तीमा २ डिग्री सेल्यिसय तापक्रम कम गर्न सकिन्छ ।
- धानको पराल, गहुँको छ्वाली, उखुको पात वा नरिवलको पातले छानोलाई छाप्ने हो भने पनि कुखुरा राख्ने घरको तापक्रम कम गर्न सहयोग पुग्छ ।
- छाना नजिकै भेन्टिलेटर राखी प्राकृतिक हावाको आवत जावत हुनेगरी कुखुराको घर बनाउनु पर्छ ।
- कुखुुराको घरको बाहिरपट्टी जुटका बोराको पर्दा राखी कुखुराको घर भित्र शितलता प्रदान गर्न सकिन्छ । यसले गर्दा कोठाको तापक्रम २ देखि ३ डिग्री सेल्सियससम्म तापक्रम घट्न सक्छ ।
- कुखुराको घर भित्र पानी छर्केर तापक्रम कम पार्ने र दानालाई चिसो हुन नदिने उपाय गर्न सकिन्छ ।
- कुखुराको घर वरपर ठूला रुखहरु रोपेर पनि गर्मीको चापलाई कम गर्न सकिन्छ ।
पानी व्यवस्थापन
- गर्मी मौसममा कुखुराले छिटो छिटो श्वास फेरेर आफ्नो शरीरको तापक्रम कम गर्ने गर्छन् जसका कारण शरीरबाट समान्य अवस्थामा भन्दा बढी पानी खेर जान्छ । त्यसैले कुखुरालाई धेरै पानी उपलव्ध हुने व्यवस्था गर्नुपर्छ तर पानीको व्यवस्थापन होसियारी पुर्वक गर्नुपर्छ । कुखुरालाई सामान्य अवस्थामा आवश्यकभन्दा तीन चार गुणा बढी पानी उपलव्ध गराउनुु पर्छ ।
- गर्मी मौसममा माथि राखिने पानीको भाँडा पुरै भरी राख्नु हुँदैन र वेला वेलामा पानी वाहिर निस्कने व्यवस्था गर्नुपर्छ । यदि सम्भव भएमा जुटको बोराले पानीको ट्यांकी छोपी टल्किने रंगले पेन्ट गर्नुपर्छ ।
- कुखुरालाई पानीको पहुँच सहज बनाउनु पर्छ ।
- कुखुरालाई पानी खान प्रेरित गर्न नुन पनि खुवाउन सकिन्छ जसका लागि पानीमा ०.२ प्रतिशत नुनको मात्रा हुनु जरुरी छ । कुखुराको
- ईलेक्ट्रो टाईप सन्तुलन कायम गर्न ईलेक्ट्रोलिट पनि पानीमा मिसाउन सकिन्छ ।
- गर्मी मौसममा कुखुराका लागि भिटामीन सि र सिट्रीक एसीड पनि पानीमा मिसाएर दिनु जरुरी हुन्छ ।
दाना उपभोग
- लेयर्सले गर्मी मौसममा दाना कम खाने भएकोले यसबाट अण्डा उत्पादनमा कमी नआओस भनी उनीहरुलाई पुरक पोषण तत्व खुवाउनु पर्छ ।
- लेयर्सलाई १० देखि १५ प्रतिशत दानाबाट पाउने शक्ति कार्वोहाईड्रेड र प्रोटिनले प्रतिस्थापन गर्नु पर्छ जसमा १ देखि २ प्रतिशत वनस्पतिजन्य तेल तथा चिल्लो पदार्थ हुनु बेस हुन्छ ।
- तेल निकालिएको चामलको कनिकालाई तेल सहितको चामलको कनिकाले प्रतिस्थापित गर्नुपर्छ । यसबाट दानामा बढी मात्रामा प्रोटिन हुने सुचिश्चितता हुन्छ । ढुसी नलागोस भनी दाना चामलको कनिका बढीमा १० दिनभन्दा पुरानो नहुने गरी प्रयोग गर्नुपर्छ ।
- दानामा डिएल मिथिओनाईनलाई मिथियोनाईन होईड्रोक्सिल एनालोग र बेटाईनले प्रतिस्थापन गर्नुपर्छ । भिटामिन ( विशेषगरी भिटामिन सी, ए र ई ) र मिनरलको मात्रा २५ प्रतिशतले बढाउनु पर्छ ।
- ४० देखि ५० प्रतिशत नुनको मात्रालाई वाईकोराबोनेटले प्रतिस्थापन गर्नुपर्छ जसबाट अण्डाको बोक्राको गुणस्तर राम्रो हुन्छ ।
- दानामा क्याल्सियमको मात्रा ४ देखि ५ प्रतिशत बढाउनु पर्छ ।
- दानाको एक तिहाई भाग विहानै ( ४ बजे विहान) खुवानुपर्छ र बाँकी दिउसो १ बजे तिर खुवाउनु पर्छ ।
- दानामा माईकोटोक्जिन वाईन्डरको मात्रा थप्नुपर्छ । – http://newsagro.com/
